ΣΤΡΩΣΙΜΟ ΧΩΡΙΣ ΨΑΡΙΑ (με αμμωνία)

Αποφάσισα να ξεκινήσω αυτό το θέμα στο forum (και να το εξηγήσω με πολύ απλά λόγια) κυρίως για τους καινούριους στο χόμπι με σκοπό να καταλάβουμε τι ακριβώς συμβαίνει μέσα στα ενυδρεία μας έτσι ώστε να το ξεκινήσουμε σωστά με αποτέλεσμα να κάνουμε τη ζωή πολλών ψαριών πολύ καλύτερη.

Αρχίζουμε από τη στιγμή που το ενυδρείο μας είναι έτοιμο - δηλαδή γεμάτο με νερό, τα φίλτρα και οι θερμοστάτες σε λειτουργία, κλπ - αλλά χωρίς ακόμα να έχουμε προσθέσει ψάρια.

Τι εννοούμε με στρώσιμο του ενυδρείου;


Μπορείτε να διαβάσετε εδώ για να πάρετε μια ιδέα.


Τι συμβαίνει κατά την εισαγωγή ψαριού σε ενυδρείο που δεν έχει “στρώσει;”

1) Βάζουμε ένα ψάρι στο ενυδρείο.
2) Το ψάρι τρώει λίγο φαΐ και κάποια ποσότητα που του ξέφυγε μένει να σαπίσει στο υπόστρωμα.
3) Το ψάρι ουρεί και εκκενώνει.
4) Τα απομεινάρια φαγητού, τα ούρα και τα περιττώματα σχηματίζουν τοξική αμμωνία (NH3)
5) Η τοξική αμμωνία προκαλεί κάψιμο στα βράγχια, μάτια, πτερύγια, δέρμα κλπ του ψαριού.
6) Εμφανίζονται ωφέλιμα αερόβια βακτηρίδια που τρώνε την αμμωνία (Nitrosomonas) και κάνουν αποικίες στο ενυδρείο (κυρίως στο φίλτρο αλλά και σε όποια επιφάνεια του ενυδρείου), αρχίζουν να τρώνε την αμμωνία και να αυξάνονται.
7) Αυτά τα βακτηρίδια, τρώγοντας την αμμωνία, την μεταβολίζουν σε νιτρώδη άλατα (ΝΟ2). Τα νιτρώδη άλατα είναι επίσης τοξικά αλλά όχι όσο η αμμωνία.
8 ) Με τη σειρά τους εμφανίζονται άλλα ωφέλιμα αερόβια βακτηρίδια (Nitrobacter) που τρώνε τα νιτρώδη άλατα, πολλαπλασιάζονται και σχηματίζουν και αυτά αποικίες στο ενυδρείο.
9) Και αυτά τα βακτηρίδια τρώγοντας τα νιτρώδη άλατα τα μεταβολίζουν σε νιτρικά άλατα (ΝΟ3). Τα νιτρικά άλατα είναι λιγότερο τοξικά και από την αμμωνία και από το νιτρώδη.
10) Οι μόνοι τρόποι να απομακρυνθούν τα νιτρικά άλατα σε ένα ενυδρείο είναι με συχνές (τουλάχιστον εβδομαδιαίες) αλλαγές νερού, ή να έχουμε μια ικανή ποσότητα ζωντανών φυτών γρήγορης ανάπτυξης που θα τρέφονται από τα νιτρικά.

Με ποιους τρόπους μπορούμε να στρώσουμε το ενυδρείο μας χωρίς να κινδυνέψουν τα ψάρια μας;

Υπάρχουν δύο τρόποι. Ας τους ονομάσουμε ο απάνθρωπος και ο ανθρώπινος τρόπος.


Με τον απάνθρωπο τρόπο αγοράζουμε μια μικρή ποσότητα φθηνών, ανθεκτικών ψαριών (τα οποία συνήθως δεν σκοπεύουμε τα κρατήσουμε μετά την ολοκλήρωση του στρωσίματος), τα βάζουμε στο ενυδρείο, τα ταΐζουμε και τα αφήνουμε ώστε να ξεκινήσει ο κύκλος που ανέφερα παραπάνω. Μόλις ολοκληρωθεί ο κύκλος (διαβάστε παρακάτω) πολύ απλά φροντίζουμε να τα δώσουμε σε κάποιον χομπίστα και βάζουμε τα ψάρια που έχουμε επιλέξει στο ενυδρείο μας.
Δε συνιστώ τον παραπάνω τρόπο για στρώσιμο ενός ενυδρείου.

Με τον ανθρώπινο τρόπο (τον οποίο συνιστώ) αντί να χρησιμοποιούμε ψάρια για να παράγουν αμμωνία, απλά χρησιμοποιούμε αμμωνία σε υγρή μορφή, δίνοντας έτσι τροφή στα πρώτα βακτηρίδια. Η αμμωνία που θα χρησιμοποιηθεί πρέπει να είναι καθαρή (διάλυμα αμμωνία και νερού), να μην περιέχει διάφορα αρωματικά, χρωστικά κλπ. Μόνο καθαρό διάλυμα αμμωνίας. Ένας τρόπος για να καταλάβουμε αν είναι καθαρή αμμωνία είναι να κουνήσουμε καλά το μπουκάλι, αν αφρίσει, τότε σημαίνει πως περιέχει και άλλα πράγματα εκτός της αμμωνίας, οπότε δεν την αγοράζουμε.

Πως στρώνουμε το ενυδρείο μας με αμμωνία;

Για να ξεκινήσουμε θα πρέπει να έχουμε εφοδιαστεί με τεστ για αμμωνία, νιτρώδη και νιτρικά άλατα για να κάνουμε μετρήσεις κατά το στρώσιμο.
Η αμμωνία που χρησιμοποιείται είναι από φαρμακείο και υπάρχουν σε διάφορα διαλύματα (6%, 10%, 30% κλπ).

Για να βρούμε πόση αμμωνία θα χρειαστεί ώστε να πετύχουμε τα 3 mg/l που απαιτείται αρχικά, θα πρέπει να δοκιμάσουμε πρώτα σε ένα μικρότερο δοχείο (όπως ένα μπουκάλι 5 λίτρων). Αφού καταγράψουμε πόση αμμωνία χρειάστηκε στα 5 λίτρα, είναι εύκολο να βρούμε πόση θα χρειαστεί για τον όγκο του ενυδρείου μας (με απλό πολλαπλασιασμό). Είναι πολύ σημαντικό να μην το παρακάνουμε με την αμμωνία. Φροντίστε να μην ξεπεράσετε τις προτεινόμενες συγκεντρώσεις.

Υπάρχουν τρεις τρόποι:

1ος τρόπος:
α. Αφού μετρήσουμε στο ενυδρείο ~3 mg/l αμμωνίας (μετράμε μετά από 30-60 λεπτά), όσο περνούν οι μέρες φροντίζουμε να την κρατάμε σταθερή στα 3 mg/l. Πρέπει να μετράμε συχνά (καθημερινά ή μέρα παρά μέρα). Όταν αντιληφθούμε μείωση της συγκέντρωσης της αμμωνίας, θα είναι το σημείο που θα κάνουν την εμφάνισή τους τα νιτρώδη άλατα ΝΟ2 (συνήθως μετά από 7-10 ημέρες, οπότε θα πρέπει να μετράμε πλέον και για νιτρώδη άλατα).
β. Μόλις εμφανιστούν τα νιτρώδη άλατα, συνεχίζουμε να κρατάμε σταθερή τη συγκέντρωση αμμωνίας στα 3 mg/l. Σε αυτό το σημείο η αμμωνία θα πρέπει να μηδενίζεται κάθε 24 ώρες περίπου. Κάποια στιγμή η περιεκτικότητα του νερού σε νιτρώδη άλατα θα φτάσει στα ουράνια!
γ. Μετά από 2-3 βδομάδες (και αφού συνεχίσουμε να κρατάμε σταθερά τα επίπεδα της αμμωνίας) θα αρχίσει να μειώνονται και τα νιτρώδη άλατα με αποτέλεσμα να κάνουν την εμφάνισή τους τα νιτρικά άλατα NO3. Εννοείτε πως συνεχίζουμε με τεστ για νιτρικά.
δ. Όταν έρθει η μέρα που οι μετρήσεις της αμμωνίας και των νιτρωδών αλάτων είναι ΜΗΔΕΝ, κάνουμε μια μεγάλη αλλαγή νερού (80-90% επειδή τα νιτρικά άλατα θα είναι σε πολύ ψηλά επίπεδα), βάζουμε τα ψάρια που επιθυμούμε και είμαστε έτοιμοι!

2ος τρόπος:
α. Αφού μετρήσουμε στο ενυδρείο ~3 mg/l αμμωνίας (μετράμε μετά από 30-60 λεπτά), κάθε 24 ώρες θα προσθέτουμε την ίδια ποσότητα μέχρι να εμφανιστούν τα νιτρώδη άλατα (συνήθως μετά από 7-10 ημέρες, οπότε θα πρέπει να μετράμε πλέον και για νιτρώδη άλατα).
β. Μόλις εμφανιστούν τα νιτρώδη άλατα, μειώνουμε την αρχική δόση αμμωνίας στο μισό. Σε αυτό το σημείο η αμμωνία θα αρχίσει να μειώνεται δραματικά. Κάποια στιγμή η περιεκτικότητα του νερού σε νιτρώδη άλατα θα φτάσει στα ουράνια!
γ. Μετά από 2-3 βδομάδες θα αρχίσει να μειώνονται και τα νιτρώδη άλατα με αποτέλεσμα να κάνουν την εμφάνισή τους τα νιτρικά άλατα. Εννοείτε πως συνεχίζουμε με τεστ για νιτρικά.
δ. Όταν έρθει η μέρα που οι μετρήσεις της αμμωνίας και των νιτρωδών αλάτων είναι ΜΗΔΕΝ, κάνουμε μια μεγάλη αλλαγή νερού (80-90% επειδή τα νιτρικά άλατα θα είναι σε πολύ ψηλά επίπεδα), βάζουμε τα ψάρια που επιθυμούμε και είμαστε έτοιμοι!


3ος τρόπος:
Αντί να ρίχνουμε καθημερινά συγκεκριμένες ποσότητες αμμωνίας στο νερό και να μετράμε συνεχώς αποτελέσματα (πράγμα που καταντάει τρομερά βαρετό), εδώ ρίχνουμε απλώς μια φορά μια σχετικά μεγάλη ποσότητα αμμωνίας και περιμένουμε. Είναι ο καλύτερος τρόπος γι' αυτούς που δεν έχουν τον χρόνο να περιμένουνε, να μετράνε, να ξαναρίχνουνε αμμωνία και να ξανά-μετράνε και φτου από την αρχή.
Αν δεν έχετε ξαναστρώσει κάποιο ενυδρείο με αμμωνία, θα σας συνιστούσα να μη δοκιμάσετε αυτήν τη μέθοδο.

Με αυτόν τον τρόπο ρίχνουμε μια σχετικά μεγάλη ποσότητα αμμωνίας (όχι ολόκληρο το μπουκάλι!) στο νερό του ενυδρείου και απλώς περιμένουμε περίπου 2 εβδομάδες κάνοντας τίποτα.
Μόλις περάσουν πάνω-κάτω 2 εβδομάδες κάνουμε ένα τεστ για νιτρικά άλατα. Αν στην ένδειξη του τεστ έχουμε πολύ μεγάλη συγκέντρωση νιτρικών αλάτων (να έχει βγει εκτός κλίμακος), τότε είμαστε έτοιμοι.
Κάνουμε μια αλλαγή νερού 95% (σχεδόν όλο το νερό για να απαλλαχτούμε από τα νιτρικά άλατα που μετρήσαμε όπως και την αμμωνία και τα νιτρώδη άλατα που θα υπάρχουν ακόμα), ρίχνουμε αντιχλώριο, ξαναγεμίζουμε το ενυδρείο με νερό και ήμαστε έτοιμοι την επόμενη μέρα να βάλουμε ψάρια.

TIPS

- Η αύξηση της θερμοκρασίας του νερού στους 32-35ο C βοηθάει στην ταχύτερη ολοκλήρωση του στρωσίματος αφού επωφελούνται τα ωφέλιμα βακτηρίδια μιας και πολλαπλασιάζονται ταχύτερα σε αυτές τις θερμοκρασίες (αυξάνεται ο μεταβολισμός τους). Φροντίζουμε όμως να φέρουμε την θερμοκρασία στα φυσιολογικά της επίπεδα πριν βάλουμε τα ψάρια μας στο ενυδρείο.

- Ένας ακόμα τρόπος για να επιταχύνουμε τη διαδικασία είναι προσθέτοντας στο φίλτρο “στρωμένα” υλικά από κάποιον φίλο-χομπίστα. Τα καλύτερα διαστήματα προσθήκης των παλιών υλικών είναι η πρώτη μέρα (αφού έχουμε βάλει αμμωνία), την ημέρα που θα κάνουν την εμφάνισή τους τα νιτρώδη άλατα και όταν πλέον παρατηρήσουμε μεγάλη αύξηση της συγκέντρωσης νιτρωδών αλάτων (που συνήθως συνοδεύεται από την εμφάνιση νιτρικών αλάτων).

- Εναλλακτικά, αντί να βάλουμε παλιά-στρωμένα υλικά φίλτρανσης, μπορούμε απλά να στίψουμε απαλά τα στρωμένα υλικά από κάποιο "έτοιμο" φίλτρο είτε στο νεοστημένο ενυδρείο είτε στο άστρωτο φίλτρο.

- Ο ενεργός άνθρακας δεν επηρεάζει καθόλου το στρώσιμο αλλά καλό είναι να μην το χρησιμοποιούμε από την αρχή του στρωσίματος. Αυτό που κάνω εγώ είναι περιμένω έως ότου να κοντεύει να ολοκληρωθεί η διαδικασία (περίπου στην 4η βδομάδα) και μετά βάζω τον άνθρακα να απορροφήσει (μην τυχόν υπάρχουν) αρωματικές και χρωστικές ουσίες.


Ο κύκλος του αζώτου (ή κύκλος νιτροποίησης) συνήθως χρειάζεται 4-6 εβδομάδες για να ολοκληρωθεί. Με την αύξηση της θερμοκρασίας και την προσθήκη των στρωμένων υλικών φίλτρου μπορεί να μειωθεί στις 2-3 εβδομάδες!

Με αυτό το θεματάκι ελπίζω να βοηθηθεί πολύς κόσμος. Το μυστικό είναι η παρακολούθηση και κυρίως η ΥΠΟΜΟΝΗ!!!

[assoscoupa]

Όταν αποφασίσουμε να στρώσουμε ένα ενυδρείο με αμμωνία ένα από τα πρώτα ερωτήματα που γεννιούνται είναι: «Και τώρα πόση αμμωνία πρέπει να ρίξω στο δικό μου ενυδρείο για να έχω 5ppm αμμωνίας;»

Δεδομένα που γνωρίζουμε:
1) Καθαρά λίτρα (lt) ενυδρείου. Πόσο πραγματικό νερό δηλαδή έχει το ενυδρείο μας και όχι ο όγκος όλης της «γυάλας».

2) Τι ποσοστό αμμωνίας είναι το διάλυμα που αγοράσαμε. Υπάρχουν στο εμπόριο αρκετά έτοιμα διαλύματα αμμωνίας . πχ 6%, 10%, 20%, 30% κλπ

3) Πόσα ppm θέλω να πετύχω. Από τους διάφορους «οδηγούς» που έχουν γραφτεί συνήθως ένα ενυδρείο στρώνεται με αμμωνία κρατώντας τα επίπεδα της από 3 ppm έως 5 ppm.
(Σημ: Αυτό το άρθρο δεν μπαίνει σε αυτό το θέμα)

Να πούμε εδώ ότι το ppm εκφράζει το μέρη ανά εκατομμύριο δηλαδή εφόσον μιλάμε για υγρά διαλύματα: 1ppm = 1 (ένα) μέρος ουσίας στο 1.000.000 (ένα εκατομμύριο) μέρη διαλύτη.
Επίσης το 1ml ισούται με 0,001lt

π.χ. 5ppm = 5ml ανά 1.000.000ml Δηλαδή 5ml ανά (0,001 x 1.000.000)lt = 5ml ανά 1.000lt
Άρα 5ppm ισούται με 5ml / 1.000 lt


Πάμε τώρα να δούμε ένα πρώτο παράδειγμα με ενυδρείο. Ας υποθέσουμε ότι έχουμε ένα ενυδρείο όπου το νερό μας είναι 150 lt και έχουμε αγοράσει ένα διάλυμα αμμωνίας περιεκτικότητας 6%. Πόσα ml από το διάλυμα αμμωνίας που αγοράσαμε θα πρέπει να ρίξουμε ώστε να έχουμε 5ppm αμμωνίας (5ml/1000lt);

Αναγωγή στα 150lt: (150lt / 1000lt) x 5ml = 0,15 x 5ml = 0,75ml.
Άρα θέλω 0,75ml αμμωνίας στα 150 lt.

Το διάλυμα που αγόρασα μου είναι 6% άρα 100 / 6 = 16,666

Οπότε για να έχω για να έχω 0,75 ml αμμωνίας στα 150lt πρέπει να προσθέσω:

0,75ml x 16,666 = 12,5 ml από το διάλυμα των 6% που έχω αγοράσει.


Αν «μαζέψω» τις παραπάνω πράξεις έχω:

Ποσότητα διαλύματος σε ml που πρέπει να ρίξουμε στο ενυδρείο =
επιθυμητό ppm x (Λίτρα νερού ενυδρείου / 1.000) x (100 / ποσοστό περιεκτικότητας διαλύματος)

Άρα για την ποσότητα διαλύματος αμμωνίας που πρέπει να ρίξουμε στο ενυδρείο μας καταλήγουμε σε ένα γενικό τύπο με την μορφή:

[Κλεόβουλος]

Χρήσιμο συμπλήρωμα σ' αυτό το θέμα. Ας το ενσωματώσουμε εδώ.